ایران از کودتای سوم اسفند 1299 تا سقوط رضاشاه
نویسنده: ایرج رودگرکیا
در اولین ملاقاتی که بین رضاخان قزاق و ژنرال آیرونساید به عمل آمد طرفین مجذوب یکدیگر شدند تا آن جا که آیرونساید در یادداشت دوم نوامبر 1920(یازدهم آبان 1299ش)در وصف رضاخان چنین مینویسد:«روح و روان این گروه سرهنگ رضاخان است یعنی همان مردی که قبلا به او علاقه مند شدم.»
با ورود ژنرال آیرونساید به ایران تلاش پیگیر ولی کاملا مخفیانه هیئت در انتخاب یک دیکتاتور نظامی جهت به اجرا در آوردن اهداف استعماری امپریالیزم انگلیس در ایران شدت گرفت.نخستین ماموریت ماموران سیاسی نظامی انگلیس در ایران انحلال قوای قزاق بود ک بیشتر افسران این قشون روحیه ای کاملا ضد انگلیس داشتند...در ملاقات بعدی که روز دهم بهمن ماه بین ژنرال آیرون ساید و سرهنگ اسمایث با رضاخان درگرفت،آیرون ساید رسما حمایت خود را از رضاخان اعلام کرد و چند روز بعد ایران را به مقصد عراق ترک نمود و...
کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ کودتایی نظامی بود که توسط رضاخان میرپنج و هم‌دستی سیدضیاءالدین طباطبایی و با برنامه‌ریزی افسر انگلیسی آیرونساید اجرا شد. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که انگلیسی‌ها نقشی در طراحی کودتا یا آنچه بعداً رهبران می‌بایست انجام می‌دادند نداشتند.اما برخی منابع می‌گویند ۲۳ روز پیش از کودتا رضاخان با ادموند آیرونساید ملاقات کرد که در این دیدار ژنرال آیرونساید به رضاخان گفته بود اگر شما قدرت را در دست بگیرید ما مخالفتی نداریم. در نتیجه مذاکرات و هماهنگی‌های به عمل آمده بین سیدضیاءالدین طباطبایی و رضاخان، در روز سوم اسفند قوای قزاق وارد تهران شده و ادارات دولتی و مراکز نظامی را اشغال کردند. نزدیک به صد تن از فعالان سیاسی و رجال سرشناس بازداشت و زندانی شدند. احمدشاه و محمدحسن میرزا (ولیعهد) به کاخ فرح‌آباد گریختند و سپهدار رشتی (نخست‌وزیر) به سفارت انگلستان در تهران پناهنده شد. نتیجه کودتا، رئیس‌الوزرایی سیدضیاءالدین و وزیر جنگ شدن رضاخان بود
با ورود ژنرال آیرونساید به ایران تلاش پیگیر ولی کاملا مخفیانه هیئت در انتخاب یک دیکتاتور نظامی جهت به اجرا در آوردن اهداف استعماری امپریالیزم انگلیس در ایران شدت گرفت.نخستین ماموریت ماموران سیاسی نظامی انگلیس در ایران انحلال قوای قزاق بود ک بیشتر افسران این قشون روحیه ای کاملا ضد انگلیس داشتند...در ملاقات بعدی که روز دهم بهمن ماه بین ژنرال آیرون ساید و سرهنگ اسمایث با رضاخان درگرفت،آیرون ساید رسما حمایت خود را از رضاخان اعلام کرد و چند روز بعد ایران را به مقصد عراق ترک نمود و...
کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ کودتایی نظامی بود که توسط رضاخان میرپنج و هم‌دستی سیدضیاءالدین طباطبایی و با برنامه‌ریزی افسر انگلیسی آیرونساید اجرا شد. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که انگلیسی‌ها نقشی در طراحی کودتا یا آنچه بعداً رهبران می‌بایست انجام می‌دادند نداشتند.اما برخی منابع می‌گویند ۲۳ روز پیش از کودتا رضاخان با ادموند آیرونساید ملاقات کرد که در این دیدار ژنرال آیرونساید به رضاخان گفته بود اگر شما قدرت را در دست بگیرید ما مخالفتی نداریم. در نتیجه مذاکرات و هماهنگی‌های به عمل آمده بین سیدضیاءالدین طباطبایی و رضاخان، در روز سوم اسفند قوای قزاق وارد تهران شده و ادارات دولتی و مراکز نظامی را اشغال کردند. نزدیک به صد تن از فعالان سیاسی و رجال سرشناس بازداشت و زندانی شدند. احمدشاه و محمدحسن میرزا (ولیعهد) به کاخ فرح‌آباد گریختند و سپهدار رشتی (نخست‌وزیر) به سفارت انگلستان در تهران پناهنده شد. نتیجه کودتا، رئیس‌الوزرایی سیدضیاءالدین و وزیر جنگ شدن رضاخان بود
